اولیـن نشسـت چهار جانبـه تخصصی سوپراپلیکیشـن در سـالن جلسـات سـازمان تنظیـم مقـررات رسـانه های صوت وتصویر فراگیر (سـاترا) بـا حضـور نمایندگانـی از مرکـز ملـی فضـای مجـازی به عنوان نهـاد سیاسـت گذاری فضای مجـازی، سـاترا از حـوزه تنظیم گری، فعـالان حوزه سوپراپلیکیشـن ها و نماینـدگان حوزه هـای پژوهشـی و دانشـگاهی برگزار شـد

سوپراپلیکیشن؛ اپلیکیشن اپلیکیشن ها

محمدرســول حاج اقلــی، مدیــرکل صــدور مجــوز و امــور رســانه های ســاترا در ابتــدای جلســه بــا اشــاره بــه دغدغه هــای موجــود در مورد سوپراپلیکیشــن ها گفــت: دغدغــه نهــاد حاکمیتــی و مرکــز ملــی ایــن اســت کــه پیــش از ایــن بــا رســانه های کاربرمحــور، محتــوای نمایشــی، پیام رســان، رادیــو اینترنتــی و … مواجــه بوده ایــم، امــا در حــال حاضــر حتــی پلتفرم هایــی کــه به صــورت تخصصــی در حــوزه ویدئــو فعالیــت می کننــد، تمایــل دارنــد بــه ســایر حوزه هــا نیــز وارد شــوند. او افـــزود: برخـــی از پلتفــــرم ها به حـــدی دارای فعالیت هـــای متنوع اند که در نخســـتین مواجهه بـــا آن هـــا به طـــور مشـــخص نمی توان اســـمی روی شـــان گذاشـــت، همچنین در حـــال حاضر مصـــرف کاربـــران از تک سرویســـی به ســـمت چند سرویســـی حرکـــت کرده اســـت. حاج اقلـــی بـــا بیـــان ایـــن مطلـــب کـــه چنیـــن پدیـــده ای فقـــط مختـــص ایـــران نیســـت و در دنیـــا نیـــز رواج دارد گفـــت: پلتفرم هـــای شـــرقی و خاصـــه چینـــی بیشـــتر بـــه ایـــن ســـمت رفته انـــد، بســـیار موفـــق بـــوده و در بـــازار هـــم نفـــوذ داشـــته اند. تصـــور می کنـــم جنـــس صنعـــت و کاربـــران مـــا هـــم مشـــابه بلـــوک شـــرق اســـت؛ بنابرایـــن بایـــد بـــرای آن فکـــری کـــرد.

مدیــرکل صــدور مجــوز و امــور رســانه های ســاترا در ادامــه بــا مطــرح کــردن چنــد ســؤال در ایــن مــورد گفــت: ســؤال اول ایــن اســت کــه اســم ایــن پلتفرم هــا را چــه بایــد گذاشــت؟ ســؤال دوم این کــه موجودیــت آن هــا چــه خطراتــی بــرای کاربــر و به طــور کل بــرای حکمرانــی فضــای مجــازی کشــور دارد؟ ســؤال ســوم هــم ایــن اســت کــه مــا چــه راهکارهایــی بــرای جمع بنــدی ایــن موضــوع داریــم؟ او در پاســخ بــه ســؤال اولــش و نــام ایــن پلتفرم هــا گفــت: ادبیــات دنیــا ایــن پلتفرم هــا را بــا عنــوان سوپراپلیکیشــن می شناســد؛ درواقــع اپلیکیشــن اپلیکیشــن ها یــا اپلیکیشــن بزرگــی کــه شــرایطی فراهــم می کنــد تــا ســایر پلتفرم هــا در بســتر آن خدمات رســانی کننــد.

مقابله با انحصار

محمــد صاحب بیانــی، نماینــده مرکــز ملــی فضــای مجــازی در ادامــه بحــث بیــان کــرد: دغدغــه مرکــز ملــی فضــای مجــازی، مقابلــه بــا انحصــار اســت، امــا درعیــن حــال قصــد نداریــم مانعــی بــرای بخــش خصوصــی باشــیم، بلکــه عمــل طبــق حدومــرزی کــه در قانــون انحصــار مرکــز ملــی فضــای مجــازی بــا عنــوان سیاســت ها و الزامــات مشــخص شــده مدنظــر ماســت. ایــن مقولــه نبایــد مغفــول بمانــد چراکــه ممکــن اســت بحــث امنیــت ملــی را نیــز تحت الشــعاع خــود قــرار دهــد.

فقط ساترا حرف ما را شنید

عمـــــادالدین پاینده، پژوهشــــــگر «آزمایشــگاه داده و حکمـــــرانی» نیـــز در ادامـــــه مباحـــث پدیده ای ۱۳۹7 مطرح شـــده عنوان کرد: ســـال فراگیر از شـــرق را شناســـایی کردیـــم؛ بر همین اســـاس سوپراپلیکیشـــن را پدیده ای شرقی و در حال صدور به غـــرب می دانیم. دربـــاره موضوع سوپراپلیکیشـــن ها از بین نهادهایـــی که در حوزه فضای مجازی مســـئولیت داشـــتند، تنها نهادی که حرف ما را شـــنید ســـاترا بود. او افــزود: زمــان آغــاز پــروژه سوپراپلیکیشــن ها، مبنــای صحبــت مــا بــا دوســتان ایــن بــود کــه ایــن موجودیــت، پدیــده ای اســت کــه مرزهــای تنظیم گــری بخشــی را در هــم خواهــد شکســت؛ بنابرایــن نهــاد تنظیم گــر بایــد بــرای ایجــاد یــک مرکــز فرماندهــی تنظیم گــر آمادگــی داشــته باشــد. پاینـــده در پایـــان صحبت هـــای خـــود تأکیـــد کرد: حاکمیـــت باید نگاهـــی تســـهیل گرایانه به سوپراپلیکیشـــن ها داشـــته باشـــد و روی آن هـــا ســـرمایه گذاری کنـــد.

ذائقه شرقی

میثـــم عســـکری عنایت، مدیرعامـــل «آی گپ» در بخـــش دیگـــری از نشســـت در مـــورد سوپراپلیکیشـــن ها گفـــت: نکتـــه اصلـــی در این بـــاره، ذائقه یا همـــان فرهنگ ماســـت که ذائقه ای شـــرقی اســـت. موجودیـــت و ادامه آن نیـــز از بـــازار می آید. عســـــکری عنایت خاطــــــر نشــــــان کـــــــرد: تنظیم گـــری سوپراپلیکیشـــن ها چنـــدان هـــم ســـخت نیســـت. نمونـــه تنظیم گـــری آن هـــا در ســـایر کشـــورهای دنیـــا وجـــود دارد. مـــا ابتـــدا بایـــد حـــوزه تنظیم گـــری را مشـــخص کنیـــم، زیـــرا دغدغه هـــای بســـیاری داریـــم و در نهایـــت بـــازار، انتخـــاب خـــود را خواهـــد داشـــت

او در ادامـــه بـــا طـــرح پیشـــنهادش گفـــت: پیشـــنهاد می کنـــم ســـاترا در ایـــن مقولـــه موضـــوع تنظیم گـــری را بـــه نقطـــه ای مشـــخص برســـاند. مـــا پیـــرو نـــکات و اقدامـــات نهـــاد تنظیم گـــر هســـتیم و آن هـــا را رعایـــت می کنیـــم. مرکـــز فرماندهـــی مشـــخص نیســـت. اگـــر قـــرار اســـت قانونـــی مثـــل صیانـــت تنظیـــم و اجـــرا شـــود بایـــد بـــرای همـــه یکســـان باشـــد.

زورآزمایی بین سازمان های تنظیم گر

بهــروز اســتادمحمدی مدیرعامــل روبیــکا بــا بیــان چهــار چالــش اصلــی دربــاره سوپراپلیکیشــن ها بیــان کــرد: اولیــن چالــش، تنظیم گــری چنــد

ســازمان مختلــف اســت کــه بــه نظــر می رســد نوعــی زورآزمایــی بیــن آن هــا بــرای گســترش حیطــه تنظیم گــری وجــود دارد، بــه همیــن دلیــل مــرز هریــک از این هــا لازم مشــخص شــدن خط و اســت. مــورد دوم تضــاد منافــع بیــن ســازمان های تنظیم گــر اســت کــه پلتفرم هــای متعلــق و وابســته بــه خودشــان را دارنــد. اســتادمحمدی چالش هــای بعــدی را بیــان کــرد و گفــت: نحــوه مواجهــه صحیــح نهــاد تنظیم گــر بــا پلتفرم هــای خارجــی و داخلــی یکــی دیگــر از چالش هــای موجــود اســت و مــورد چهــارم نحــوه تنظیم گــری پلتفرم هایــی اســت کــه به طــور کلــی خودشــان ارائه کننــده خدمات انــد. در مجمــوع، تنظیم گــر علاوه بــر اعمــال محدودیــت بایــد حمایت هــای خــود را نیــز عملــی کنــد.

دغدغه ها و الزامات جدید

حنانـــه اکبـــری، پژوهشـــگر دفتـــر مطالعـــات ســـاترا در بخـــش دیگـــری از جلســـه بـــا اشـــاره بـــه چالـــش تنظیم گـــری پلتفرم هـــا توســـط نهادهـــای تنظیم گـــر رســـانه در اروپـــا گفـــت: پیـــش از ایـــن نهادهـــای تنظیم گـــر رســـانه در اروپـــا تنظیم گـــری رادیـــو و تلویزیـــون و ســـرویس های ویدئـــو درخواســـتی را بـــر عهـــده داشـــتند. او ادامـــه داد: با تغییر و افزایش مصرف رســـانه ای بـــر بســـتر پلتفرم هـــا، چالشـــی جـــدی بـــرای تنظیم گـــران رســـانه اروپا ایجـــاد شـــد. از این رو در قوانیـــن جدیـــد اتحادیـــه اروپـــا به طـــور ویژه ،۲۰۱۸ تصویری دستورالعمل رســـانه های صوتی و بـــرای اولین بار پلتفرم های اشـــتراک گذاری ویدئو در محـــدوده تنظیم گـــری نهادهـــای تنظیم گر رســـانه قرار گرفتند. اکبـــری تأکیـــد کـــرد: بـــا ایـــن وجود بر ســـر اجرایی ســـازی الزامـــات و تفـــاوت کارکردی این پلتفرم ها بـــا ســـرویس های دیگر نظیـــر رادیو و تلویزیون و ســـرویس ویدئو درخواســـتی، مسائلی جـــدی وجـــود دارد. چالـــش جدی تـــر در حوزه پلتفــــرم ها و سوپراپلیکیشـــن هایی اســـت کـــهتصویری، بخشـــی از کارکرد این خدمات صوتی و بازیگران اســـت از ایـــن رو دغدغه هـــا و الزامات جدیـــد و متفاوتـــی را در حوزه هـــای مختلـــف تنظیم گـــری ایجاد کرده اســـت

افزایش نسبت مصرف سرویس داخلی به خارجی

محمـــود کلانتـــری، مدیـــر محتـــوای «ذره بیـــن» بـــا تعریفـــی از تنظــــیم گری گفـــت: اگـــر عــــدم تنظـــــیم گری به معنـــای رهـــا کـــردن باشـــد، اشـــتباه اســـت و به صـــلاح نیســـت. کســـــی بـــه دنبــــال عــــدم کنتـــرل و نظـــارت نیســــت. ســــرویس هایی کــــه شـــبیه یـــا تبدیـــل بـــه سوپراپلیکیشـــــن شــــده اند بایــــد در دایـــــره تنظیم گـــری قـــرار بگیرنـــد، امـــا مســـئله اصلـــی، هـــــدف گذاری تنظـــــیم گری اســـت. او افـــزود: در این جا باید مدیریت اقتضایی داشـــته باشـــیم، به ایـــن معنا کـــه تنظیم گر بـــا توجه به شـــرایط امروز سیســـتم ســـرویس های دیجیتال باید بتواند تصمیمـــی بگیرد کـــه در آینده امکان تغییر آن وجود داشـــته باشـــد تـــا در نهایت بتوان مبتنی بـــر دانـــش روز تصمیم گرفت. کلانتری تأکید کـــرد: اگر امـــروز در حوزه موتور جســـت وجو، ذره بیـــن یـــک درصـــد ســـرویس می دهد، اســـم آن را نباید انحصـــار و ضدرقابت گذاشـــت. اولیـــن هـــدف و وظیفـــه امـــروز ما افزایـــش نســـبت مصـــرف ســـرویس داخلی به خارجی اســـت. او خاطرنشـــان کرد: رقیب، کس دیگری اســـت و ما بایـــد به درســـتی آن را تعریف کنیـــم. به روز بودن، مدیریـــت اقتضایـــی و انعطاف پذیر بودن در تصمیم گیـــری از مهم تریـــن نکاتی اســـت که بایـــد در نظر گرفت.